Hoor je ons? Virtueel persoonsgericht musiceren met kwetsbare ouderen en hun naasten

Met het project Hoor je ons? willen Stichting Mimic Muziek, Stichting Dignis en het lectoraat Lifelong Learning in Music van de Hanzehogeschool uitbreiding, professionalisering en verankering van een reeds gezamenlijk geëxploreerde virtuele persoonsgerichte muziekpraktijk bewerkstelligen om zodoende eenzaamheid te verminderen bij eenzame ouderen die (nog) thuis of semi-zelfstandig wonen.
Tijdens de lockdown in Nederland als gevolg van de coronamaatregelen zijn Stichting Mimic Muziek, Stichting Dignis en het lectoraat Lifelong Learning in Music samen een virtuele persoonsgerichte muziekpraktijk gestart voor geïsoleerde kwetsbare ouderen en hun naasten. Principes van de praktijk bouwden voort op jarenlange praktijkervaring met en onderzoek naar nieuwe, innovatieve, persoonsgerichte muziekpraktijken op maat voor kwetsbare ouderen (zie o.a. Smilde et al., 2014; Smilde et al., 2019; Dons, 2019). Bij persoonsgericht musiceren spelen musici (ev. gearrangeerd) repertoire uit allerlei genres of improviseren speciaal een nieuw stuk, ‘in het moment’ en op maat van de mensen met wie ze op dat moment in contact zijn. Gesprekken en verhalen vormen daarbij de voornaamsten inspiratiebron. Hoor je ons? bouwt dit virtuele initiatief verder uit.
Persoonsgericht musiceren kan nieuwe en bestaande relaties versterken en doet dat op een diepgaande, betekenisvolle en kwalitatieve manier (Smilde et al., 2014). Daarmee speelt het primair in op emotionele behoeftes, en kan het emotionele eenzaamheid verminderen. Hoewel in mindere mate, wordt daarnaast ook sociale eenzaamheid bestreden omdat bestaande banden van
de eenzame oudere(n) met vrienden, familie, mantelzorgers en/of zorgprofessionals kunnen worden versterkt. Door deze praktijk kunnen naasten, mantelzorgers en/of zorgprofessionals de oudere soms in een ander licht gaan zien (Smilde et al., 2014), dit kan meehelpen om zowel sociale als emotionele eenzaamheid te verlichten.

In het project ‘Hoor je ons?’ werd een (virtuele) persoonsgerichte muziekpraktijk voor kwetsbare ouderen verder ontwikkeld en verankerd binnen een netwerk van formele en informele zorgpartners.
Tijdens de lockdown in het voorjaar van 2020 zijn Stichting Mimic Muziek (een collectief van musici), Dignis (zorgaanbieder voor ouderen) en lectoraat Music in Context van de Hanzehogeschool een virtuele persoonsgerichte muziekpraktijk gestart voor geïsoleerde kwetsbare ouderen, hun naasten en verzorgers. Dit onderzoeksproject was 'Dichtbij met muziek'. Het doel was destijds om betekenisvolle muzikale ervaringen te delen via videobellen, toegesneden op de deelnemers. Daarbij werd bestaand repertoire of op maat gemaakte geïmproviseerde muziekstukken gespeeld op basis van ideeën van, of in gesprek met, de deelnemers. Deze muzikale sessies verstevigden en verdiepten het contact tussen ouderen en hun naasten en verzorgers. Eenzaamheid werd hiermee voorkomen en bestreden. Dat was hard nodig tijdens de Corona-pandemie en de daaropvolgende gedwongen isolatie. In het vervolgproject 'Hoor je ons?' wordt dit initiatief doorontwikkeld om deze betekenisvolle activiteit op een duurzame manier in te bedden in de informele en formele zorg - ongeacht de mate en vorm van isolatie. Daarmee kan het – ook in de jaren na corona- het welzijn van ouderen ondersteunen. Daarnaast dragen de sessies bij aan een verbetering van de relatie tussen cliënt en zorgprofessional en het welzijn van zorgprofessionals op het werk.