Komst van Turkse aardbevingsexperts geeft boost aan bevingsonderzoek Hanzehogeschool Groningen

Description

Met de komst van aardbevingsexperts Ishan Engin Bal en zijn vrouw Eleni geeft de Hanzehogeschool Groningen een flinke boost aan het bevingsonderzoek. ‘Je ziet in Groningen bijna alle klassieke problemen die worden aangestipt in leerboeken over bouwen bij seismische dreigingen.’

Nee, ze hebben hun woning nog niet geïnspecteerd op aardbevingsschade. ,,Daar is het nog niet van gekomen. Maar wij herkennen aardbevingsschade snel genoeg.’’

Aardbevingsexperts

Ishan Engin Bal en zijn vrouw Eleni zijn aardbevingsexperts. De Hanzehogeschool Groningen heeft ze aangetrokken om het bevingsonderzoek te stimuleren. Voorlopig neemt de Griekse earthquake engineer dr. Eleni Smyrou (38) de honneurs nog alleen waar. Haar een jaar jongere echtgenoot bekommert zich nog even om hun vijf jaar oude zoontje Aris, die onverhoopt ziek is geworden op school. ,,We hebben helaas nog geen grootmoeder hier in Nederland die kan bijspringen. Dat was natuurlijk wel heel erg fijn geweest’’, lacht Smyrou.

Ze heeft haar Turkse man leren kennen tijdens hun promotie aan het gerenommeerde aardbevingsonderzoekcentrum in Pavia, een stadje bij Milaan. Bij diezelfde instelling is ook uitgebreid gekeken naar de gevolgen van bodemtrillingen op Gronings metselwerk, in opdracht van de NAM.

Onderzoeksgroep

Bal was tot voor kort werkzaam bij het Earthquake Engineering & Disaster Management Institute van de Technische Universiteit van Istanbul. Hij wordt lector aardbevingsbestendig bouwen aan de Hanzehogeschool en gaat er samen met zijn vrouw een onderzoeksgroep opzetten, die een onderdeel wordt van het Kenniscentrum NoorderRuimte. De groep moet in september volledig operationeel zijn. Doel is praktijkgerichte research te doen naar de relatie tussen de bevingen in de ondergrond en de uitwerking op de gebouwde omgeving en de leefbaarheid. Studenten krijgen een belangrijke rol bij het onderzoek.

Hoe bevalt het ze eigenlijk in Groningen? Vergeleken met miljoenenstad Istanbul immers een bescheiden plaats. Dat zien Bal en Smyrou, die zelf een huis hebben betrokken op steenworp afstand van de stad Groningen, anders. ,,Het is precies goed’’, zegt de laatste. ,,Qua grootte is er inderdaad een flink verschil. Maar Groningen is een vriendelijke en levendige stad.’’

En de metropool Istanbul heeft ook zo zijn problemen. ,,Je leeft er je leven in files. Overal grote menigten. Het is een vermoeiende plaats om te wonen. Dit is een verandering die we graag wilden.’’

Hoewel ze nog maar kort in Groningen zijn, hebben ze inmiddels wel een beeld van de situatie in het gasgebied. De huizen en boerderijen zijn er niet neergezet met in het achterhoofd dat de regio ooit door aardbevingen zou worden geplaagd. Veel constructies zijn daar niet op berekend. Zoals de traditionele constructiemethoden, met star metselwerk en slecht gekoppelde spouwmuren en verdiepingsvloeren.

Klassieke problemen

,,Godzijdank zijn de meeste gebouwen niet hoog, Maar verder zie je in Groningen bijna alle klassieke problemen die worden aangestipt in leerboeken over bouwen bij seismische dreigingen. Lastig in Groningen is dat het gebied nog maar heel kort met aardbevingen wordt geconfronteerd. Nu moeten alle oplossingen heel snel worden uitgevonden’’, zegt Bal.

En dat zal de nodige tijd kosten, waarschuwt hij. ,,Het is geen toverkunst of zo. We hebben geen toverstokje voor Groningen. Wij zijn een soort katalysator, om het proces hier te versnellen.’’

Hij wijst op de situatie in Nieuw-Zeeland. ,,Toen ze Christchurch bouwden, deden ze dat zoals ze gewend waren in Engeland. Er was geen enkele angst voor aardbevingen. De gebouwen in het oude centrum lijken op die in Europa en zijn in wezen niet geschikt voor die regio. Er was dan ook veel schade bij recente bevingen. Maar de bevolking heeft snel geleerd en zich aangepast.’’

Hij pleit overigens niet voor grootschalige sloop in Groningen. ,,O nee, dat is ook veel te kostbaar. Er zijn wel aanpassingen nodig. Net als aan monumenten. Daarvoor moeten we een masterplan maken voor de aanpak.’’

Een complicatie in Groningen is het grote wantrouwen bij veel inwoners, zowel jegens gasproducent NAM als de overheid en allerlei experts. Bemoeilijkt dat hun werk niet? Bal denkt van niet. ,,We zijn als wetenschappers onafhankelijk. We hebben hier geen verleden of connecties.’’

Verantwoordelijkheid

Het schept een zekere verantwoordelijkheid, voegt Smyrou toe. ,,Sommige mensen hier hebben een oplossing nodig. Ze kampen met een probleem dat hun leven vergalt. Dus willen ze antwoorden. We zijn niet direct aan die mensen gekoppeld, maar we willen als onafhankelijke instelling onderzoek doen waar zij van kunnen profiteren.’’

Haar man denkt dat de te verwerven kennis straks elders ook bruikbaar is ,,Toen we werden aangesteld bij de Hanze was één ding volstrekt duidelijk. Ons voornaamste doel hier is het helpen van de gemeenschap. Dat is de reden waarom we naar Groningen zijn gekomen en niet naar een andere universiteit in Nederland. De bevingen zijn hier.’’

,,Mijn mening is wel dat als we hier alleen het probleem van Groningen oplossen, sprake is van een desinvestering. We moeten het breder trekken en een kenniscentrum opbouwen dat kan voortbestaan. Onze expertise kan ook van belang zijn in Duitsland, Zwitserland en Italië. Je hebt daar bevingen die vergelijkbaar zijn met die in Groningen.’’